Azərbaycan Respublikasında hərbi qulluqçuların sosial müdafiəsinin təmin olunması dövlət siyasətinin əsas istiqamətlərindən biridir. Bu çərçivədə, "Hərbi qulluqçuların statusu haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununda onlara bələdiyyə torpaqlarından pulsuz torpaq sahələrinin ayrılması hüququ da təsbit olunmuşdur.

Lakin son dövrlərdə bəzi hallarda Azərbaycan Respublikasının Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi tərəfindən bələdiyyələrin verdiyi torpaq sahələrinin istifadəsinə əsassız müdaxilələr müşahidə olunur. Bu yazıda həmin müdaxilələrin hüquqi əsassızlığı və səlahiyyət bölgüsü məsələləri ətraflı təhlil edilir.

Qanunvericiliyə əsaslanan hüquqi çərçivə

"Hərbi qulluqçuların statusu haqqında" Qanun

Qanunun 19-cu maddəsində hərbi qulluqçulara torpaq sahələrinin bələdiyyələr tərəfindən ayrılması hüququ açıq şəkildə qeyd olunur. Bu prosesdə Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin iştirakına dair heç bir norma mövcud deyil.

Torpaq Məcəlləsi

Torpaq Məcəlləsinin 4-cü və 6-cı maddələrində bələdiyyə mülkiyyətində olan torpaqların tamamilə bələdiyyələrin sərəncamında olduğu hüquqi qaydada müəyyən edilmişdir.

"Bələdiyyə haqqında" Qanun

Qanunun 36-cı maddəsinə görə, bələdiyyələr öz torpaq sahələrinə sərəncam vermək səlahiyyətinə malikdirlər. Bu səlahiyyətə heç bir dövlət qurumunun müdaxiləsi nəzərdə tutulmur.

Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin səlahiyyətləri

Azərbaycan Respublikasının Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin əsas səlahiyyətləri sosial müavinətlərin verilməsi, pensiya təminatı, əlillik dərəcələrinin müəyyən edilməsi, şəhid ailələri və əlillərin sosial müdafiəsi ilə məhdudlaşır. Nazirliyin bələdiyyə torpaqları ilə bağlı sərəncam və təsdiqetmə hüququ qanunvericilikdə mövcud deyil. Nazirliyin fəaliyyəti dövlət torpaq fondundan ayrılan torpaqlarla əlaqədar siyahı və kvota prinsipləri ilə məhdudlaşır.

Nazirlik məktubunda hüquqi ziddiyyət

Son zamanlar Nazirlikdən bələdiyyəyə göndərilən məktubda, 26 ildən artıq xidmət etmiş hərbi qulluqçulara bələdiyyə tərəfindən pulsuz torpaq sahəsinin verilməsinin guya qanuna zidd olduğu bildirilmişdir. Halbuki bu məsələ qanunvericilikdə birbaşa bələdiyyələrin səlahiyyətinə aid edilmişdir. Nazirliyin belə yanaşması hüquqi əsaslardan tamamilə məhrumdur.

Müdaxilənin səbəbləri

Nazirliyin bu cür müdaxilələrini aşağıdakı səbəblərlə izah etməyə çalışırlar:

Nazirlikdə ayrıca növbə siyahılarının mövcudluğu;

Sosial təminat tədbirlərinin koordinasiya olunması niyyəti;

Dövlət və bələdiyyə torpaqlarının qarışdırılması;

Nazirliyin daxili normativ sənədlərinin yanlış şərh edilməsi.

Lakin bu arqumentlərin heç biri hüquqi əsas sayılmır. Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası və qüvvədə olan qanunlar normativ-hüquqi aktların üstünlüyü prinsipinə əsasən hər şeydən üstündür.

Hüquqi müdafiə yolları

Belə müdaxilələrə məruz qalan hərbi qulluqçular aşağıdakı hüquqi yollarla öz hüquqlarını müdafiə edə bilərlər:

Nazirliyə rəsmi sorğu göndərərək hüquqi izah tələb etmək;

İnzibati məhkəməyə müraciət etmək;

Azərbaycan Respublikasının İnsan Hüquqları üzrə Müvəkkili (Ombudsman) orqanına şikayət vermək.

Son nəticə və çağırış

Bələdiyyələrin hərbi qulluqçulara torpaq sahələrinin verilməsi səlahiyyəti tam şəkildə Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyində təsbit olunmuşdur. Azərbaycan Respublikasının Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin bu proseslərə müdaxiləsi isə hüquqi cəhətdən əsassızdır və qanunvericiliyə ziddir.

Xüsusilə vurğulamaq lazımdır ki, bu cür qanunsuz müdaxilələr Gəncə şəhər Kəpəz Bələdiyyəsinin hərbi qulluqçular üçün ayırdığı torpaq sahələri məsələsində daha aydın şəkildə müşahidə olunur. 26 ildən artıq dövlətə və Vətənə xidmət etmiş hərbi qulluqçuların qanuni torpaq təminatı prosesi heç vaxt Nazirliyin səlahiyyətində olmayıb.

Bu səbəbdən Azərbaycan Respublikasının Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi naziri cənab Anar Əliyevdən xahiş edirik ki, rəhbərlik etdiyi nazirliyin əməkdaşlarının səlahiyyət hüdudlarını aşmalarının qarşısını almaq üçün müvafiq tədbirlər görsün və bələdiyyələrin qanuni fəaliyyətinə müdaxilələrin dayandırılmasını təmin etsin.

Müəllif: Əliyev Ceyhun Məmməd